Middelgrote en kleine bedrijven in bouw, afbouw en infra worden nog onvoldoende geprikkeld om procesmatig mee te denken en te investeren in vernieuwing. Dit wordt versterkt door de helaas breed heersende praktijk van aanbesteden door opdrachtgevers tegen de laagste prijs. Er is een cultuuromslag nodig.

Het overgrote deel van de bouwprocessen voltrekt zich nog langs de lijnen van de hiërarchie in de bouwketen. Zeker bij grotere en meer complexe projecten nemen grote hoofdaannemers een sleutel- en machtspositie in die weinig ruimte laat voor overleg en afstemming tussen de opeenvolgende schakels. Als er al overleg plaatsvindt, worden genoemde schakels zelden gelijkwaardig in de planvorming betrokken. Hierdoor blijft veel specifieke kennis, innovativiteit en kwaliteit onbenut. Pas bij een cultuuromslag in de gehele bouwgerelateerde sector, die minder op prijs is gericht, kan er op kwaliteit en innovatieve oplossingen worden inzet. De volgende punten zijn daarbij van belang:

Bouwagenda

Via de Taskforce Bouw wil de overheid samen met een groot aantal partners in de sector de bouwsector versterken en oplossingen bieden voor maatschappelijke uitdagingen zoals het verduurzamen van woningen en effectiever gebruik van grondstoffen. De Bouwagenda is op zich een goed streven en hopelijk gaat het lukken hierbij alle partners te betrekken. Ook hier moet een level playing field [Standpunt sociale zaken] te bewerkstelligen.

Stimulering van bouw

AFNL en NOA hebben bij de vorige kabinetsformatie al aangegeven dat het verduurzamen en energiezuinig maken van bestaande woningen en bedrijfspanden één van de grote uitdagingen voor de bouwsector voor de toekomst is. Dit moet in combinatie gebeuren met het herbestemmen van leegstaande kantoren tot combinaties van nieuwe woon-, werk- en leefomgeving. De aanleg van een toekomstbestendige infrastructuur en een zo optimaal mogelijke mobiliteit is daarbij noodzakelijk. Het is verheugend dat deze thema’s worden opgepakt door de Taskforce en AFNL-NOA hoopt dat dit ook voor mkb-aannemers uitmondt in een level playing field op de opdrachtgeversmarkt. Omdat verwacht wordt dat de bouwproductie in de komende jaren ver achter blijft bij de vraag, hopen we ook dat deze wordt gestimuleerd en er financiële middelen ter beschikking worden gesteld waardoor de bouwproductie kan stijgen.

Tegengaan van wurgcontracten

We vragen meer aandacht voor de positie van het gespecialiseerde mkb-bedrijf in de bouwketen, onder meer door het tegengaan van wurgcontracten en eenzijdig opgelegde onderaannemingscontracten. Hoofdaannemers weigeren categorisch daarover te spreken.

Wetsvoorstel Kwaliteitsborging

Het Wetsvoorstel Kwaliteitsborging voor het Bouwen is inmiddels de Tweede Kamer gepasseerd en ligt ter besluitvorming voor aan de Eerste Kamer. Hopelijk wordt deze zo snel mogelijk behandeld om daarna in januari 2018 in werking te treden. De in de wet geregelde aansprakelijkheid geldt dan voor alle werkzaamheden in aanneming voor zover het bouwwerken betreft. Nog niet helemaal duidelijk is hoe afbouwwerkzaamheden hieronder vallen. Er volgen nog een Algemene Maatregel van Bestuur, een Ministeriële Regeling en een op te richten toelatingsorganisatie. AFNL-NOA is voorstander van kwaliteitsborging, maar de nieuwe systematiek moet wel werkzaam zijn voor de gespecialiseerde (onder)aannemer. Daarbij mag de consumentenbescherming ten aanzien van het begrip verborgen gebrek in het BW absoluut niet doorschieten.

Ondergrondse infrastructuur

AFNL-NOA maakt zich ernstig zorgen over de staat van ons rioleringsnet, oftewel de ondergrondse infrastructuur. Gemeenten hebben hier een eenvoudige compensatie gevonden voor allerhande gestegen kosten door investeringen in onderhoud en vervanging uit te stellen. Alle aandacht gaat nu uit naar de grote en zichtbare infrastructurele werken, maar we attenderen de overheid er op dat ondergronds de verwaarlozing ernstige vormen aanneemt. Wij schatten dat 3 tot 5 miljard euro nodig is om het ondergrondse netwerk weer up-to-date te maken. Bij uitstel zal nog meer nodig zijn…

Deltaplan klimaatbestendige samenleving

Tevens past in dit kader een Deltaplan voor een klimaatbestendige samenleving. Dit om de aanpak van wateroverlast en hittestress ten gevolge van klimaatveranderingen grondig aan te pakken. Bij deze problematiek hoort een integrale, op toekomstige behoeften gerichte kwalitatief hoogwaardige aanpak, die op korte termijn gestalte moet krijgen. De mkb-aannemers in de infrasector roepen de Deltacommissaris, die door de overheid is aangesteld, dan ook op haast te maken met het bij elkaar halen van partijen. Bij het opstellen van dit Deltaplan werken we graag mee!